Londyn

Buckingham (ang. Buckingham Palace) – oficjalna londyńska rezydencja brytyjskich monarchów.

Największy na świecie pałac królewski, który od 1837 roku pełni funkcję oficjalnej siedziby monarszej. Jedna z pereł architektury późnego baroku.

Pałac został zbudowany w 1703 roku jako rezydencja miejska dla księcia Buckingham, Johna Sheffielda. W roku 1761 król Wielkiej Brytanii Jerzy III wszedł w posiadanie pałacu, który został przekształcony w jego rezydencję prywatną. W ciągu kolejnych 75 lat pałac wielokrotnie rozbudowywano. W pałacu jest sześćset komnat, w tym dziewiętnaście reprezentacyjnych, ponad siedemdziesiąt łazienek i prawie dwieście sypialni. Od 1992 roku turyści mogą zobaczyć część z komnat reprezentacyjnych. Przed siedzibą monarchini brytyjskiej znajduje się pomnik jej poprzedniczki – królowej Wiktorii. Rzeźbę z białego marmuru stworzył Thomas Brock w 1931 roku.

Współcześnie pałac Buckingham jest także miejscem uroczystości państwowych oraz oficjalnych spotkań głów państw. Dla Brytyjczyków pałac stanowi symbol Wielkiej Brytanii – to przed nim Londyńczycy składali kwiaty po śmierci księżnej Diany.

Istotnym elementem pałacu jest sztandar królewski. Kiedy monarcha rezyduje w Buckingham sztandar wisi na pełnej wysokości, gdy wyjeżdża – chorągiew jest zdejmowana. Po śmierci Diany Elżbieta II wprowadziła nowy zwyczaj. Kiedy opuściła pałac, by udać się na pogrzeb Diany, sztandar królewski zdjęto (zgodnie z protokołem), a na jego miejsce (to nowość) podniesiono flagę brytyjską, Union Jack, i opuszczono ją do połowy masztu. Od tej pory po zgonie członka rodziny królewskiej na pałacu podnosi się Union Jack i opuszcza do połowy masztu.

Od kwietnia do lipca codziennie o 11.30 odbywa się przed pałacem uroczysta zmiana warty (w pozostałych miesiącach co drugi dzień).

Od pożaru w zamku królewskim w Windsor w 1992 część pałacu Buckingham udostępniona jest odpłatnie zwiedzającym. W sierpniu i wrześniu, podczas wakacji królowej, można zwiedzić apartamenty Buckingham. Bilet kosztuje ok. 20 funtów.

Pałac Westminsterski (ang. Palace of Westminster) – zabytkowy, neogotycki pałac w Londynie, w Wielkiej Brytanii; siedziba brytyjskiej Izby Gmin, Izby Lordów oraz urzędów z nimi związanych; zabytek I klasy od 1970 roku, w 1987 roku wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Jego budowę rozpoczął Knut Wielki w 1016 roku. W XIII wieku stał się politycznym centrum angielskiej państwowości. Do 1512 roku służył jako siedziba monarchy. Od XIII stulecia obradował w nim Parlament. Został przebudowany w XVIII wieku w związku z ustanowieniem Królestwa Wielkiej Brytanii i związanym z tym powiększeniem aparatu administracyjnego. W 1834 roku spłonął w pożarze. Został odbudowany w latach 1840–1870 przez Charlesa Barry’ego przy współpracy z Augustusem Puginem. W latach 1940–1941 ucierpiał podczas nalotów niemieckich. Prace remontowe trwały od 1945 do 1950 roku. W latach 1981–1994 został poddany renowacji. Rozpoczęcie kolejnego gruntownego remontu, połączonego z odnowieniem wnętrz i wymianą instalacji, planowane jest na rok 2020.

Składa się z trzech skrzydeł. Najważniejsze pomieszczenia umiejscowione są w osi centralnej. W samym środku znajduje się Central Lobby, po obu jego stronach, w takiej samej odległości znajdują się sale posiedzeń Izby Lordów (Lords Chamber) oraz Izby Gmin (Commons Chamber). Na północnym krańcu znajduje się wieża Elizabeth Tower, określana również jako Big Ben. W przeciwległej części pałacu wznosi się Victoria Tower, której wierzchołek na wysokości 98,5 metra stanowi najwyższy punkt kompleksu. Według legend w miejscu obecnego Pałacu Westminsterskiego w czasach rzymskich istniała świątynia boga Apollona. Pierwsze budowle, których istnienie potwierdzono, zostały tam wzniesione we wczesnym średniowieczu. Na początku VIII wieku Sasi zbudowali tam kościół poświęcony św. Piotrowi. W X wieku świątynię przekształcono w klasztor benedyktynów i ściśle powiązano z ceremoniałem sprawowania władzy. W 1016 roku król Knut Wielki rozpoczął w jego pobliżu budowę pałacu, kontynuowaną później przez Edwarda Wyznawcę. Samemu władcy obiekt posłużył przede wszystkim do obserwowania postępów budowy wznoszonego również w tym okresieopactwa westminsterskiego. Pomiędzy pałacem a świątynią utworzono wtedy Stary Plac. Obszar, na którym powstała rezydencja, był wówczas wyspą Thorney Island, tworzoną przez dwie odnogi rzeki Tyburn, lewego dopływu Tamizy.

W 1066 roku Wilhelm Zdobywca po swoim zwycięstwie nad Haroldem II w bitwie pod Hastings objął w swoje posiadanie wraz z całą Anglią również i Pałac Westminsterski. W 1097 roku jego syn, Wilhelm II Rudy, rozpoczął budowę Westminster Hall, budynku reprezentacyjnego. Dwa lata później budowla została ukończona, zaś obszar położony na północ od niej nazwano Nowym Placem Pałacowym. W XII wieku obiekt coraz bardziej zyskiwał na znaczeniu względem dotychczasowej siedziby władców angielskich w WinchesterZa organizacją w nim centrum politycznego angielskiej monarchii przemawiało znaczenie religijne i polityczne znajdującego się w jego okolicy opactwa westminsterskiego – miejsca koronacji i pochówku królów, a więc także i legitymizacji ich rządów. Zbudowana przez Wilhelma Zdobywcę Tower of London przegrała konkurencję z Pałacem Westminsterskim ze względu na mniejsze rozmiary i położenie w bezpośrednim sąsiedztwie Londynu, co mogło wpłynąć na słabszą pozycję monarchy w oczach miejskiej biedoty[. Władcy zaczęli więc przenosić do Westminsteru kolejne urzędy i instytucje. Za rządów Henryka II w pałacu urządzono skarbiec, zaś w okresie panowania jego syna, Jana bez Ziemi, przeniesiono do niego siedzibę Sądu Skarbowego (Exchequer). W centrum życia państwowego przekształcił go jednak dopiero Henryk III. Z jego inicjatywy około 1270 roku wzniesiono przy północnej ścianie Westminster Hall budynki przeznaczone Sądowi Skarbowemu. Wewnątrz pałacu swe siedziby znalazły wówczas także Sąd Spraw Pospolitych (Court of Common Pleas) oraz Sąd Ławy Królewskiej (Court of King’s Bench). Z 1245 roku pochodzi pierwsza wzmianka o przechowywaniu tronu królewskiego w Westminster Hall. Ustawiono go na podeście przy południowej ścianie sali. W 1310 roku, za panowania Edwarda II, do pałacu swoją siedzibę przeniosła kancelaria królewska, czyniąc z niego centrum angielskiej państwowośc.

Opactwo westminsterskie, opactwo Westminster (ang Westminster Abbey; nazwa oficjalna Collegiate Church of St Peter at Westminster, kolegiata św. Piotra w Westminsterze) – najważniejsza, obok katedry w Canterbury i katedry św. Pawła w londyńskim City, świątynia anglikańska.

Opactwo, począwszy od Wilhelma Zdobywcy (1066), jest miejscem koronacji królów Anglii i Wielkiej Brytanii, z wyjątkiem Edwarda V i Edwarda VIII, którzy nie byli koronowani. Od XIII wieku opactwo to również miejsce pochówku królów i zasłużonych osób . Według legend pierwsza świątynia powstała w roku 616 na miejscu, które nazywano wówczas Thorney Island. Datę powstania pierwszego klasztoru należy jednak przenieść w okolice roku 800.

Prawie 250 lat później Edward Wyznawca, który z powodów politycznych nie mógł dotrzymać ślubów udania się na pielgrzymkę do Rzymu, w zamian za zwolnienie z tych ślubów, zgodnie z sugestią papieża, miał przebudować opactwo. Przebudowa miała miejsce w latach 1045–1050 (w stylu romańskim), a nowe opactwo konsekrowano 28 grudnia 1065 (na tydzień przed śmiercią króla, który został tam pochowany). W 1066 w opactwie westminsterskim odbyła się pierwsza koronacja (Wilhelma Zdobywcy).

W 1220 Henryk III dobudował Lady Chapel, a 25 lat później rozpoczął gruntowną przebudowę całego opactwa w kształcie, który zachował się do dziś. Następna poważna przebudowa miała miejsce za Henryka VII w wieku XVI w stylu gotyku angielskiego.

W 1534 Henryk VIII przejął opactwo w czasie swojej walki z Kościołem katolickim, a w 1540 zlikwidował opactwo benedyktyńskie. Maria I Tudor wskrzesiła opactwo na kilka lat, ale potem Elżbieta I ponownie je zlikwidowała.

Dwie zachodnie wieże, w stylu neogotyckim, dzieło Nicholasa Hawksmoora, ucznia Wrena, dobudowano dopiero w 1745. Dalsza przebudowa i renowacja miała miejsce w XIX wieku.

Pod koniec XIX w. Wielka Brytania była najpotężniejszym mocarstwem na świecie, a Londyn największą metropolią globu. Imperium rządziło i opływało w dobrobyt, ale na ulicach jego stolicy ludzie umierali z głodu. W nędzę londyńskiej biedoty aż trudno uwierzyć.

W 1900 roku Londyn liczył 6,7 mln mieszkańców. W mieście pojawiła się kolej, elektryczność, wydajna kanalizacja, metro, telegrafy, telefony, samochody, autobusy, kina, eleganckie domy towarowe… Populacja w ciągu stulecia wzrosła o ponad 5 mln, szybko rosły także obszar i zabudowa.

XIX-wieczny Londyn był też najbogatszą metropolią świata. Tyle że niewyobrażalne bogactwo sąsiadowało w nim z niewyobrażalną nędzą. Gdy rodzina królewska, arystokracja, przemysłowcy i kupcy opływali w dostatek i pieniądze, tuż obok, w dzielnicach nędzy miliony przymierały głodem, cierpiały od zimna i chorób.